Говь-Алтайг Япончуудад тvрээслэе

Говь-Алтай аймгийн албан ёсны вэбсайтад дурдсанаар 141.4 мянган хавтгай дөрвөлжин км нутагтай, 58 мянган хүн амтай, дэд бүтэц сул хөгжсөн, хоёр сая илүү малтай үүнээс мэдээж ямаа нь тал хувиас илүүтэйг нь эзэлдэг. Орон нутгийн төсөвт жилд 1400.0 сая төгрөгийн орлого оруулж, 6100.0 сая төгрөгийн зарлага санхүүжилт хийдэг гэсэн байна. Сүүлийн энэ тоонууд нь ямар учиртайг нь сайн ойлгосонгүй боловч ямар ч байсан аймаг маш алдагдалтай ажилладаг бөгөөд улсаас их хэмжээний татаас авдаг нь “илэрхий” шиг байна.

Алтай хот нь өвөлдөө таг харанхуй, нам дор газар байдгаас болдог уу, аймгийн хэдэн уурын зуух нь ямар шүүлтүүргүйг хэлэх үү, хоолой хорсгом битүү утаа өглөө оройдоо орчныг харлуулна. Олигтой хөгжсөн бизнес байхгүй, хэдхэн га газар тариа ногоо тарих бөгөөд ямаандаа эрдсэн аймаг гэхэд болно. Үүнийг Япончуудад 99 жилийн хугацаатайгаар түрээслэхээ идэвхтэй хөөцөлдөж байгаа Галтай гуайтай уулзаж хэдхэн асуултад хариу авлаа.

- Яагаад заавал япончууд гэж?
- Өнөөдөр хавтгай дэлхий гэж яриад байгаа энэ бөмбөрцөг маань нэг талдаа хүнээ даахгүй, нөгөө талдаа хөгжлөө даахгүй, бас нөгөө талдаа хүнээ даахгүй, дөрөв дэх талдаа ямаагаа даахгүй жишээтэй олон арван жил боллоо. Үүний нэгэн өрөвдөлтэй жишээ нь Япон улс болж байна. Тийм жоохон газар нутаг дээр өчнөөн үйлдвэрлэл, хөгжлийг цогцлоогоод ч хүний аргаар хүчит далайг аргадан, хуурай газар гаргаж байшин барилга барьж чадахгүйгээс хойш тэнд газрын хомсдол, агаарын хомсдол болоод байна. Гэтэл манай Говь-Алтай шиг хөгжил нь үгүй мөртөө хөрс шороо нь сайхан энэ газар нутгийг яагаад түрээсэлж болохгүй гэж?

- Муухай тэрслүү өвгөн байна шүү та. Энэ нутгаас сонгогдсон төрийн түшээд, нутгийн иргэд таныг олбол зүгээр байлгахгүй дээ.
- Тэгээд яахийн. Бид 21-р зуунд амьдарч байж, хөгжлийн ийм дорой байдлаараа байсаар үхэх юм уу? Газар нутгийг нь түрээслэх гэж байгаа болохоос байгалийн баялаг, хүн малыг нь түрээслэх гэсэн юм бус. Мэдээж энэ нь тусгай хууль дүрмийн дагуу зохицуулагдана. Хэд хэдэн саналуудаасаа дурдвал
Японоос ирэх хүмүүсийн тоонд хязгаар тавих бөгөөд зам харилцаа, дэд бүтэц гээд ажиллах хүчнийг зөвхөн гэр бүлээрээ ирэхийг зөвшөөрнө.
Газрын дээрхийг тэд зөвхөн түрээслэх болохоос газар доорх баялаг, хүн мал нь Монголын эзэмшилд үлдэнэ.
Монгол иргэдийг ялангуяа нутгийн иргэдийг ажилд авах бөгөөд ГА уруу Монгол улсын иргэн хэн ч байсан гэсэн чөлөөтэй зорчих эрхтэй. Ингэснээр Монгол иргэд цаашлаад Япон улсад саадгүй, визгүй зорчих боломжийг нээж өгнө.
ГА доторх бүх зүйлс Япон технологоор явагдах тул манай инженер техникийн ажилчид сүүлийн үеийн ноу-хауг нь сурах боломжтой.
99 жилийн дараагаар бүх япон иргэд нутаг буцах бөгөөд хоёр улсын ЗГ харилцан тохиролцсоны үндсэн дээр шаардлагатай гэвэл Japan town-д цөөн тооны япончуудыг хадгалан үлдээж болно.
Сургуулийн соёлын газар нь Монгол хүүхдүүдийг монгол сургуульд сургах бөгөөд тэдэнд англи, япон хэл зааж, Японы боловсролын үнэмлэх олгосноор тэд цаашдаа Японд суралцах боломжтой болно. Их дээд сургуулиуд ч гэсэн монгол хэл дээр үндсэн сургалтаа явуулах бөгөөд япон хэл болон бусад гадаад хэл үзэн, Японы их дээд сургуулиудын гэрчилгээтэй байна.

- За за, өвгөн гуай, та ч овоо бурах юм даа. Тэр болтол манай улсын хөгжил Японы хөгжлөөс илүү гарч, бид биш харин тэд Монголын визэнд алалцдаг болох байлгүй.
- Хол хэвтэнээ хүү минь. Хол очиж хошгир, үхэр монгол минь...