Өчигдөр орой...

эхнэрийн найзуудтай хамт bd's Mongolian Barbeque-д оройн зоогоо хүртлээ. Битүү хүмүүс. Ер нь зуны цагаар, жуулчид цэцэглэхэд тус газарт хүний хөл ихсэх бөгөөд үнэ нь харьцангуй өндөр тус газарт орох монголчуудын тоо ч олширчээ. Тэгэхээр Билли Даунс бас холч хараатай нэгэн болох нь ээ. Америкт үй олноороо байдаг монгол барбекьюнүүдээс өөр хэнд нь ч ийм санаа төрөөгүй л байгаа юм. Түүнтэй хоёр гурван удаа уулзаж байсан, тун энгийн дажгүй хүн санагдсан. Харин саяханаас тэд bd's Mongolian Grill хэмээн нэрээ өөрчилж эхэлсэн, энэ нь ч илүү оновчтой байж магад.

Харин Монгол салбар нь хуучнаараа байна лээ. Номадсын сүлжээ гээд тэр 9-Мөнх билүү, яасан их ресторантай юм бэ. Бээжинд нээсэн салбар нь будаа болоод харин хойно нээсэн нь асар ашгийг өгч, хэд хэдэн янзын юм ч нээсэн байх жишээтэй. Тэдний хэвлэлийг харахад Славянский Базар, Силк Роад хүртэл тэдний сүлжээ бололтой. Хоолоор ашиг олж болдог том жишээ. Саяхан гаргасан судалгаагаар ресторан хоолны газруудын ашиг хэдэн зуун саяар тоологдох ашигтай гарсан гэнэ лээ. Грилл гэснээс дээр Чингис Гриллын талаар бичиж байсан зүйлээ хавсаргав.

Genghis grill-ийн эзэн болох уу?

Америкчууд хөх толботой биднийг тун цөөхөн зүйлээр мэддэг. Говь цөл ч юм уу, цаатангууд аль эсвэл Чингис өвөөгөөр нь танина. Бас хүн бүрийн аманд нь байдаг ядаргаа ихтэй, дургүй хүргэмээр тунхаглал бол “Өө, би Монгол BBQ-д хоол идсэн. Энэ яг танай хоол мөн үү?” хэмээн асуух нь яршигтай. Энэ нь эгээ л Италиас ирсэн жуулчингаас Pizza Hut, Papa John’s байдаг л биз дээ гэх буюу Франц хүүхнээс French fries нутагтаа хэр алдартай вэ гэх тэнэглэлтэй агаар нэгэн сонсогдоно.

Америкчууд өөрсдөө юм зохиохдоо муу мөртөө, хүний хийсэн юман дээр дөрөөлөн амжилт олохдоо тун гаргууд. Түүнийгээ төдий удалгүй АНУ-ын хуулиар патентлах мөртөө, энэ хууль нь бараг улс гүрэн бүрт хүчинтэй юм шиг загнана. Тэгсэн мөртөө улсдаа зохиох уралдаан тэмцээн бүрээ Дэлхийн аварга шалгаруулах хэмээн дэгжин нэрлэхдээ дуртай. Америк хөл бөмбөгийн Дэлхийн аварга шалгаруулах тэмцээн гэж байдаггүй л байхгүй юу. Эсвэл нөгөө хэдэн мужуудаа тус бүртээ нэг улс гээд бүр итгэчихсэн. Бейсболын дэлхийн аварга гэдэг тэмцээнд ганц улс л өрсөлддөг байхгүй юу.

Anyways, буцаад нөгөө барбекью дээрээ очъё. Хэдэн жилийн өмнө bd’s barbeque хэмээх “Монгол” хоолны газар УБ хотын Сөүлийн гудамжинд нээгдсэн нь Америкийн хамгийн анхны франчайз болоод зогсохгүй хамгийн анхны Mongolian Barbeque ресторан юм биш үү. Ийнхүү хэдэн жилийн өмнө Хустайн нуруунд тахийг дахин нутагшуулсан шиг, хэдэн зууны тэртээ өвөг дээдэс-баатар эрс маань хээрээр гэр, хэцээр дэр хийн байлдан явах замдаа түр амсхийн бамбайгаа буруу харуулан, хол ойрын өвс ногоог тастан, үхрийн махаа амт оруулан, сэлмээрээ хэрчин хутган хуурдаг байсан нэгэн гайхалтай хоол ЭХ НУТАГТАА эргэн ирсэн нь энэ буюу. Ядаж л ингэж сурталчилж, зуун жилийн өмнө тус улсад очсон хятадууд этгээд хачин юманд дуртай Америкчуудыг “панаалдан” өөрсдийн хийсэн хоолоо зооглуулж байсан бололтой. Тэр үед хятадын хоолыг барууныхан идэх нь бүү хэл, энэ хоёр арьстан хамт байх нь хориотой байсан юм бус уу. Харин манай Чингис хааны алдар суу, агуу үйлс нь баруунд ч БОСОО байсан нь тэдэнд тус болсон бололтой.

За тэгээд тус улсын бизнесын байгууллагууд ашиг орлоготой, амжилттай яваад ирэхээрээ нэр, эрх, жороо худалдан франчайз болгон зардаг. Энэ жил Форбс сэтгүүлд дурдагдсан франчайз хоолны газруудын дунд нөгөө Чингис Грилл давхиж явна. Техасын Даллас хотноо эхэлсэн тус франчайз нь одоогоор арван мужид олон арван салбартай болоод авсан байна. Завтайсан болоод мөнгөтэйсэн бол гэдэгчлэн энэ франчайзыг Монгол удмынхан худалдаж аваад, жинхэнэ Монгол хоолны газар болгоход ч болохгүй гэх газаргүй мэт. Алийн болгон Mongolian, Khubilai, Genghis BBQ гэхээрээ далайн амьтад, галуу шувууны мах, Монголд ургах нь бүү хэл нэр нь ч монголоор байхгүй ногоо цагаа, цуу жан байх ёстой гэж. Үүнээс болж монголчуудын тухай, бидний иддэг уудаг хоолны тухай их л буруу ойлголтыг төрүүлсээр байна.

Өнөөдөр Америкад амьдарч буй нутгын ахан дүүс нарын гар нь ганзаганд, хөл нь дөрөөнд хүрчээ. Өөрийн гэсэн эзэмшил газар үгүй маа гэхэд эзэмшдэг компани, эрхэлдэг албатай улсууд зөндөө. Тэд нар маань үүний салбарыг нь худалдаж аваад, цоо шинэ ойлголт өгөхөд болохгүй гэх газаргүй. Даварвал өөрсдөө цоо шинэ төрлийн франчайз ресторан байгуулсан ч чадахгүй гэх газаргүй. Өнөөдөр Вьетнамын PHO (Фа гэж дуудна) хэмээх шөлний газар хаа сайгүй байж л байна. Уул ухаан нь манай гурилтай шөлтэй төстэйрхүү мөртөө америк, солонгос, мексикчуудын дуртай гэдэг нь. Шартсан хүмүүсийн хоол хэмээн солонгос эрчүүд ихэд “бэлэгшээдэг” гэнэ билээ. Олон янзаар амталсан ганц шөл нь амжилттай болоод байхад хурган бантан, хурдан бантан, махтай бантан, мяраалуулдаггүй бантан гээд л бантан гуайн олон төрөл, тэгээд л дээрээс нь битүү шөл, банштай шөл, хавиргатай шөл, гамбиртай шөл гээд л шөлний дөчин дөрвөн төрөл гаргаж ирээд гуанз ч юм уу ресторан нээхэд болохгүй юм алга.

Ам нээснийх уушиг нээ гэж, Монголынхоо баялагыг сорон мөлжин, хууран мэхлэн, хахуульдан таргалсан шинэ Монголын шивэртэй баячуул, утаандаа хахсан Улаанбаатарт нураасай гэмээр байшинцар барьж байснаас нөгөө хэдэн дуракууддаа гайхуулан бардам ярьдаг болох нэг сайн ресторан Америкад нээчихээч. Төдий хэмжээний мөнгө захын бизнес хэмээх луйвар хийдэг улс төрч, урагшгүй албатуудад байж л байгаа. Тэгээд л муусайн хар саарал карт эзэмшдэг монголчуудаа ажилд аваад, мөнгөө угааж, хармаанаа зузаатгахгүй юу. Тэгээд нууц амрагаа менежерээр нь тавиад, ганц ч гэсэн монгол хүнд юм үзүүлж, нүд тайлуулахгүй юу.

За тэгээд Америкийн Чингис Гриллийн эзэн танд амжилт хүсье. Яаж ч байсан, ямар ч амжилтын өндөрлөгт гарсан байсан хаанаас ирсэнээ үргэлж санаж, ядарсан цангасан Монгол ахан дүүс нартаа тусалж байгаарай хэмээн урьдчилан, аминчлан захису. Таны хараа хол, алхаа зөв байх болтугай.

Genghis Grill-ын франчайз авахад хэдэн ногоон хэрэгтэй вэ?

Франчайзын эрх	$30,000
Эхний сарын хөлс болон аюулгүйн урьдчилгаа	Байр эзэмшигчтэйгээ тохирно
Байрны засвар, зориулалтын болгох зардал	$119,000 - $285,000
Тавилга хэрэгсэл, хаяг	$75,000 - $170,000
Согтууруулах ундаа зарах лицензи	Янз бүр
Суралтын хөлс болон багийн зардал	$5,000 - $15,000

Компьютер, програм хангамж	$15,000 - $30,000
Цэвэрлэгээ, засварын зардал, хангамж	$15,000 - $30,000
Мэргэжлийн зөвлөлгөө	$3,000 - $5,000
Зарлал сурталчилгаа	$5,000 - $25,000
Даатгал	$2,000 - $10,000
Нэмэлт фонд	$20,000 - $50,000
НИЙТ ХӨРӨНГӨ ОРУУЛАЛТ	$289,000 - $650,000